Thông tin chung

Nội dung

1) Tên nhiệm vụ: Hoàn thiện qui trình công nghệ và xây dựng mô hình trình diễn, sản xuất cung cấp giống bào ngư tại Bạch Long Vỹ

2) Cấp quản lý: Quốc gia (Chương trình Giống Thủy sản)

3) Tổ chức chủ trì: Viện nghiên cứu Hải sản

4) Họ và tên chủ nhiệm: ThS. Lại Duy Phương

5) Mục tiêu của nhiệm vụ:

•  Mục tiêu chung: Hoàn thiện được quy trình công nghệ, triển khai xây dựng mô hình trình diễn và sản xuất cung cấp giống bào ngư (Haliotis diversicolor) cho cư dân tại đảo Bạch Long Vĩ.

• Mục tiêu cụ thể:

Hoàn thiện được quy trình công nghệ sinh sản nhân tạo bào ngư chín lỗ Haliotis disversicolor đạt tỷ lệ sống ổn định >5%, hàng năm sản xuất và cung cấp ≥100.000 con giống tại Bạch  Long Vĩ.

Hoàn thiện được quy trình công nghệ nuôi vỗ tạo đàn bào ngư bố mẹ thuần chủng (tạo tiền đề cho nuôi thâm canh bào ngư thương phẩm quy mô công nghiệp) với 100.000 con giống phát triển thành bào ngư bố mẹ, đạt tiêu chuẩn thương phẩm, có tỷ lệ sống > 30%; chiều dài vỏ > 5cm; trọng lượng > 50g.

Xây dựng được mô hình trình diễn về sinh sản nhân tạo và nuôi vỗ tạo đàn bào ngư bố mẹ theo 2 mô hình nuôi tại đảo Bạch Long Vĩ: nuôi bào ngư sinh thái - quảng canh tại bãi triều và nuôi bào ngư thâm canh bằng lồng nhựa ở bể xi măng.

Sản xuất giống và đào tạo: Hướng dẫn kỹ thuật cho 20 lượt cán bộ và cư dân địa phương, nắm vững và độc lập thực hiện được các kỹ thuật. Sau khi kết thúc dự án đơn vị chủ trì (Viện NCHS) và Tổng đội TNXP có thể tiếp quản, làm chủ được công nghệ sản xuất và hàng năm cung cấp ≥ 100.000 con giống cho nuôi tạo đàn bào ngư bố mẹ (nuôi thương phẩm) tại đảo Bạch Long Vĩ, Hải Phòng.

Đề xuất được các giải pháp quản lý, khai thác hợp lý và phát triển nuôi bào ngư chín lỗ bền vững ở Bạch Long Vĩ nói riêng và Việt Nam nói chung. 

6) Kết quả thực hiện

* Nội dung hoàn thiện quy trình công nghệ:

- Đã thiết kế và đầu tư xây dựng hoàn thiện được Trung tâm giống bào ngư tại Bạch Long Vĩ. Đây là cơ sở chuyên sản xuất giống bào ngư đầu tiên được xây dựng ở khu vực miền Bắc nói chung và đảo Bạch Long Vĩ nói riêng. Trung tâm được đầu tư xây dựng trên quy mô diện tích 5.000m² với 145m³ bể ương nuôi, 650m² ao nuôi và hệ thống điện, nước, sục khí, nhà xưởng đảm bảo hàng năm sản xuất được trên 100.000 con giống cung cấp cho các hộ nuôi trên đảo và các vùng lân cận.

- Đã nghiên cứu hoàn thiện được quy trình kỹ thuật nuôi vỗ tạo đàn bào ngư bố mẹ ổn định ở quy mô sản xuất vừa với các chỉ tiêu kỹ thuật về tỷ lệ sống ổn định trong quá trình thuần hóa đạt > 95%, tỷ lệ thành thục đạt > 63%, tỷ lệ đẻ ≥ 67% ở con đực và ≥ 63% ở con cái khi nuôi ở mật độ 20 - 25 cá thể/lồng (30 x 45 x 40cm), ở điều kiện nhiệt độ nước 22 - 28⁰C, độ mặn 30 - 34‰, độ pH 7,6 - 8,4, N-NO₃^- ≤5 μg/lít, N-NH₄⁺ ≤5 μg/lít, P-PO₄^3- ≤5 μg/lít, sục khí 24/24 giờ, ôxy hòa tan > 5 ml/lít, lưu lượng nước tuần hoàn ≥ 15 lít/phút.

- Đã nghiên cứu hoàn thiện được quy trình kỹ thuật sinh sản nhân tạo bào ngư chín lỗ với các chỉ tiêu kỹ thuật sau:

+ Ổn định được kỹ thuật kích thích bào ngư sinh sản đạt được tỷ lệ bào ngư tham gia sinh sản là 63,4% (ở con cái) và 76,2% (ở con đực).

+ Kỹ thuật rửa trứng, lọc trứng và ấp trứng đã đạt được tỷ lệ nở ≥ 90%.

+ Hoàn thiện kỹ thuật nuôi ấu trùng giai đoạn Trochophore đến giai đoạn bám Spat đạt được tỷ lệ sống ≥13%.

+ Hoàn thiện được kỹ thuật ương giai đoạn ấu thể bám đến con giống cấp I là ≥ 58% và từ con giống cấp I lên cấp II đạt ≥ 78% (ấu trùng Trochophore đạt tỷ lệ sống 6,03%).

+ Ổn định được kỹ thuật nuôi tảo đáy làm thức ăn cho ấu trùng và bào ngư giống, đạt mật độ ≥ 3.000cm².

+ Sản phẩm sản xuất giống bằng quy trình công nghệ hoàn thiện đạt trên 201,9 nghìn cá thể bào ngư giống kích thước trung bình đạt ≥ 4,0mm, vượt chỉ tiêu của dự án.

- Đã nghiên cứu hoàn thiện được công thức thức ăn nhân tạo nuôi bào ngư giống với hàm lượng Protein 29% và công thức thức ăn nuôi giai đoạn thương phẩm vơi hàm lượng Protein 24% nhằm chủ động được nguồn thức ăn bổ sung cho giai đoạn ương nuôi con giống và nuôi thương phẩm.

* Nội dung xây dựng mô hình:

- Dự án đã xây dựng được mô hình trình diễn công nghệ sinh sản nhân tạo và ương nuôi bào ngư giống tại Trung tâm sản xuất giống bào ngư Bạch Long Vĩ với các chỉ tiêu kỹ thuật đạt được như sau: tỷ lệ trứng thụ tinh đạt ≥90%, tỷ lệ trứng nở giai đoạn trùng bánh xe (Trochophore) đạt 90,28%, tỷ lệ sống đến giai đoạn diện bàn (Veliger) đạt 84,21%, đến giai đoạn ấu thể bám (Spat) đạt 13,77% và đến giai đoạn bào ngư giống cấp II đạt 79,91%. Sau 73 ngày triển khai mô hình (11/7/2014 - 20/9/2014), dự án đã sản xuất được trên 118 nghìn bào ngư giống đạt kích thước ≥ 4mm (vượt mức chỉ tiêu kỹ thuật và số lượng sản phẩm đề ra).

- Đã xây dựng được mô hình trình diễn công nghệ nuôi thâm canh bào ngư trong lồng nhựa trên bể xi măng tại Trung tâm giống bào ngư Bạch Long Vĩ. Mô hình nuôi đạt tốc độ tăng trưởng trung bình về chiều dài là 3mm/tháng, khối lượng trung bình là 3,3 gr/tháng. Sau 15 tháng triển khai mô hình đã thu được trên 22 nghìn cá thể bào ngư đạt kích thước 44,57 ± 2,57 mm/cá thể, trọng lượng đạt 43,549 ± 1,25 gam/con cho tỷ lệ sống trên 55%.

- Đã xây dựng được mô hình nuôi sinh thái - quảng canh tại bãi triều ven biển Bạch Long Vĩ với quy mô 5ha, thả nuôi 60.000 con giống, mật độ thả >1 con/m². Mô hình nuôi đạt tỷ lệ sống khoảng 28%, kích thước trung bình đạt 42,69mm/cá thể, khối lượng trung bình đạt 43,5 gr/cá thể.

* Nội dung đào tạo, tập huấn chuyển giao công nghệ:

Dự án đã đào tạo được cho 40 lượt học viên là các cán bộ, đội viên thuộc Liên đội Thanh niên xung phong Hải Phòng và người dân định cư trên địa bàn huyện đảo Bạch Long Vĩ nắm vững được lý thuyết và thực hành về kỹ thuật sản xuất giống và nuôi bào ngư thương phẩm. Ngoài ra dự án cũng đã đào tạo chuyên sâu và chuyển giao được toàn bộ quy trình công nghệ sản xuất giống và nuôi thương phẩm bào ngư cho 4 cán bộ kỹ thuật thuộc Tổng độ TNXP Hải Phòng. Đây là nhiệm vụ hết sức ý nghĩa, góp phần thúc đẩy phát triển ứng dụng KHCN vào thực tiễn sản xuất; tạo sinh kế cho cộng đồng người dân vùng biển đảo, góp phần ổn định dân sinh, tăng cường an ninh quốc phòng vùng biển đảo Bạch Long Vĩ.

* Về tác động của dự án:

- Hiện nay nguồn lợi bào ngư chín lỗ đang bị suy giảm nghiêm trọng do khai thác quá mức. Với thành công trong việc sản xuất nhân tạo được con giống, dự án đã góp phần phát triển được đối tượng nuôi mới cho các vùng ven biển và hải đảo. Góp phần bảo tồn đa dạng sinh học, cải thiện sinh kế, nâng cao thu nhập cho cộng đồng cư dân hải đảo. Qua đó khích lệ cư dân gắn bố lâu dài với biển đảo, đây là tiền đề thúc đẩy ổn định an ninh quốc phòng, chủ quyền tại vùng biển đảo tiền tiêu biên giới vịnh Bắc bộ.

- Đã thả được 6.200 cá thả bào ngư giống ra vùng triều ven biển Bạch Long Vĩ góp phần bảo tồn và phát triển nguồn lợi loài bào ngư chín lỗ tại vùng biển Bạch Long Vĩ.

7) Thời gian bắt đầu - kết thúc: 07/2012 - 12/2015

8) Kinh phí thực hiện: 5.400 triệu đồng, trong đó kinh phí từ NSNN: 5.400 triệu đồng, nguồn khác: 0 triệu đồng