TS. Bùi Thị Thu Hiền trình bày kết quả thực hiện đề tài tại hội nghị

Trước hiện trạng về công tác đánh giá tổn thất sản phẩm trên tàu khai thác xa bờ của Việt Nam hiện nay là chưa có được một công cụ hay tiêu chí đánh giá đầy đủ, rõ nét. Các đánh giá trước đây chủ yếu dựa trên phương pháp điều tra, khảo sát thông qua các bảng câu hỏi mà chưa có những đánh giá về chất lượng sản phẩm trên tàu, chưa định lượng mức độ tổn thất của từng nhóm sản phẩm hay tổng thể (tổn thất vật lý, tổn thất chất lượng, tổn thất kinh tế) của sản phẩm thủy sản, đặc biệt đối với nhóm loài sản phẩm chủ lực trên tàu khai thác xa bờ. Do vậy, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã giao cho Viện nghiên cứu Hải sản triển khai thực hiện đề tài: “Nghiên cứu đánh giá tổn thất sản phẩm sau thu hoạch của tàu khai thác hải sản xa bờ (nghề chụp, lưới vây, lưới rê, kéo đôi, câu cá ngừ đại dương)”.

Đề tài đã sử dụng các hình thức tiếp cận rất đa đạng như tiếp cận theo khoa học (các công trình, kết quả nghiên cứu), tiếp cận thực tiễn từ nghề cá đa loài của Việt Nam, tiếp cận theo nhóm sản phẩm thuỷ sản thương phẩm. Kết hợp với phương pháp thực hiện theo trình tự từ quy mô thí nghiệm đến sản xuất thực tiễn trên tàu. Sau thời gian 48 tháng triển khai thực hiện (01/2018 - 12/2021), đề tài đã giải quyết được các vấn đề: (1) Xây dựng được Bộ tiêu chí đánh giá tổn thất sau thu hoạch sản phẩm trên tàu khai thác xa bờ. Trong đó, có các nhóm tiêu chí về tổn thất vật lý, tổn thất chất lượng và tổn thất kinh tế. Đặc biệt, nhóm tiêu chí về chất lượng được xây dựng dựa trên chương trình đánh giá chất lượng cảm quan bằng bảng QIM cho 11 loài trong 3 nhóm sản phẩm trên tàu khai thác xa bờ, và bảng phân hạng chất lượng sản phẩm được tính toán dựa trên phương trình tương quan giữa chỉ số chất lượng QI và các chỉ tiêu sinh hoá đặc trưng của các nhóm loài. (2) Xây dựng được quy trình đánh giá tổn thất chất lượng sản phẩm thủy sản trên tàu khai thác bằng công cụ là bộ tiêu chí; (3) Đã sử dụng bộ tiêu chí làm công cụ để đánh giá thử nghiệm mức độ tổn thất chất lượng sản phẩm trên 3 nghề khai thác chính. Kết quả đánh giá trên 2 tàu: lưới kéo có mức độ tổn thất 30-32%, nghề chụp có mức độ tổn thất 28 - 30%, nghề câu có mức độ tổn thất khoảng 20%; (4) Đề xuất được các bộ giải pháp về công nghệ, thiết bị; đào đào tạo, tập huấn; tổ chức quản lý, sản xuất và cơ chế, chính sách.

Hội đồng đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện đề tài

Với các kết quả đã đạt được, sáng ngày 01/4/2022, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tổ chức hội nghị đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện đề tài (Chủ tịch hội đồng: PGS.TS. Lê Đức Mạnh). Hội đồng đánh giá cao kết quả đạt được, kết quả nghiên cứu của đề tài có ý nghĩa thiết thực, cung cấp bộ công cụ đánh giá thực trạng chất lượng sản phẩm sau thu hoạch trên tàu khai thác xa bờ, góp phần hỗ trợ cho ngư dân, doanh nghiệp xác định được chính xác mức chất lượng sản phẩm tại thời điểm giao dịch để cơ cấu giá hợp lý, tránh các thiệt hại kinh tế khi giao dịch. Đây cũng là công cụ để cơ quan quản lý nhà nước hướng dẫn ngư dân triển khai các hoạt động cải tiến chất lượng nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch, là công cụ, thước đo để có thể thu thập dữ liệu chính xác phục vụ công tác quản lý ngành. Kết quả đề tài được Hội đồng đánh giá xếp loại Xuất sắc./.

Đỗ Anh Duy, Phạm Thị Điềm