Thời điểm khó khăn của cá Catfish Trung Quốc

Ngày 28/6/2007, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) công bố sẽ cấm nhập khẩu 5 loài thủy sản từ Trung Quốc là cá Catfish, cá Chình, tôm, cá Basa và cá Chày cho đến khi các nhà nhập khẩu của Mỹ có thể chứng minh chúng không nhiễm các chất bị cấm. FDA đã bắt đầu đưa ra cảnh báo nhập khẩu đối với một số loài thủy sản nuôi nhập khẩu từ Trung Quốc do có rất nhiều trường hợp bị phát hiện có nhiễm kháng sinh (nitrofuran, malachite green, gentian violet và fluoroquinolones) và phụ gia thực phẩm không an toàn. Không một chất nào trong số những chất này được phép sử dụng trong nuôi thủy sản ở Mỹ. Một số chất được cho là dẫn đến bệnh ung thư khi cho các động vật thí nghiệm ăn trong một thời gian dài.

Các nhà nhập khẩu Mỹ và các đối tác xuất khẩu của họ ở Trung Quốc nhận thấy rằng việc tuân thủ các quy định kiểm nghiệm của FDA đang làm gia tăng chi phí rất cao, đến mức không thể gánh nổi cho các lô hàng, và vấn đề này đang là trở ngại chính. Chẳng hạn, với mỗi mẫu kiểm tra, chi phí kiểm dịch trung bình sẽ là khoảng 300 USD. Một côngtenơ có sức chứa 20.000 hoặc 40.000 pao có thể tiêu tốn từ 25.000-30.000 USD phí kiểm dịch, tương đương với khoảng 0,75 USD/pao.

Ngành thủy sản Trung Quốc đang nỗ lực thương lượng với FDA để giảm mức chi phí kiểm dịch. Đối với những nhà xuất khẩu Trung Quốc có thị trường trong nước đủ lớn thì mức chênh lệch về giá thu được từ việc xuất hàng sang thị trường Mỹ là quá nhỏ, so với chi phí phải bỏ ra để kiểm dịch.

Nhập khẩu cá Catfish của Mỹ tăng mạnh trong những tháng đầu năm 2007

Tác động từ việc hạn chế nhập khẩu từ Trung Quốc của Mỹ vẫn chưa được phản ánh ở thị trường cá Catfish. Dự đoán rằng, động thái này sẽ dẫn đến việc tăng tiêu thụ cá Catfish nội địa và việc nhập khẩu cá Tra, Basa (pangasius) từ Việt Nam và Thái Lan cũng sẽ tăng. Ngoài ra, còn một số tác động tích cực đối với thương mại cá Rô Phi. Ở đây đáng chú ý là cá Rô Phi từ Trung Quốc lại không bị cấm nhập khẩu. Vì vậy, dự đoán giá cá thịt trắng nói chung sẽ tăng.

Nhập khẩu cá Catfish tiếp tục bùng nổ ở thị trường Mỹ trong những tháng đầu năm 2007, trước khi có sự hạn chế nhập khẩu. Mặc dù một số bang miền nam nước Mỹ đã cấm kinh doanh cá Catfish của Trung Quốc, thậm chí trước cả quyết định của FDA, nhưng nhập khẩu cá Catfish từ Trung Quốc đã tăng gấp 5 lần so với cùng kỳ trong giai đoạn từ tháng 1-4. Lượng nhập khẩu gần như đã đạt bằng tổng nhập khẩu của cả năm 2006. Con số này cho thấy sự áp đảo của cá Catfish Trung Quốc tại thị trường này và làm dấy lên nỗi lo sợ sẽ bị giành mất thị phần của các nhà sản xuất cá Catfish Mỹ (tập trung chủ yếu ở miền nam nước Mỹ). Trong khi các nhà sản xuất cá Catfish Mỹ đã có thể lấy cớ, rằng cá Tra và cá Basa sản xuất ở Việt Nam và các nước ĐNÁ khác là không cùng một loài với cá Catfish Mỹ để ngăn cản nhập khẩu, thì họ lại không thể dùng cách này để hạn chế nhập khẩu cá Catfish từ Trung Quốc, do hai nước này sản xuất cùng một loài.

Xuất khẩu cá Tra, cá Basa của Việt Nam sang Mỹ tăng gấp 3 lần, nhưng đã đánh mất vị trí dẫn đầu ở thị trường Mỹ. Xuất khẩu của Thái Lan cũng tăng (80%), còn Malaixia giảm.

Philê cá Catfish đông lạnh vẫn là dạng sản phẩm chính được nhập khẩu vào Mỹ. Nhập khẩu mặt hàng này đã tăng gần 3 lần. Tuy nhiên, đáng chú ý là sự nổi lên bất ngờ của philê cá pangasius tươi, chủ yếu từ Thái Lan và Malaixia. Một xu hướng tương tự cũng được thấy ở thị trường châu Âu và là sự phát triển đáng để quan sát trong những tháng tới.

Giá nhập khẩu cá Tra/Basa Việt Nam tăng

Giá cá Catfish Trung Quốc nhập khẩu tại thị trường Mỹ đã giảm từ 4,2 USD/kg trong giai đoạn tháng 1-4/2006 xuống còn 3,8 USD cùng kỳ năm 2007. Tuy nhiên, trong cùng giai đoạn này, giá nhập khẩu cá Tra/Basa từ Việt Nam lại tăng đối với mặt hàng philê đông lạnh, từ 2,4 USD/kg lên 3,3 USD/kg. Xu hướng tăng đối với các sản phẩm cá Tra/Basa từ Việt Nam ở thị trường Mỹ có thể sẽ tiếp tục, điều này cũng liên quan đến những vấn đề đối với các nhà xuất khẩu cá Catfish Trung Quốc được nói ở trên.

V.A (theo Globefish, www.ficen.org.vn)