General Information

Author:
Issued date: 26/05/2006
Issued by:

Content

Cá nóc rất độc dù đã đã chế biến kĩ đến đâu.
Do những quan niệm sai lầm, thiếu cơ sở khoa học như thịt cá nóc trắng, dai và có vị thơm như thịt gà; bổ và giàu dinh dưỡng như thịt cóc, cá nóc chỉ độc nếu như không biết làm sạch (bỏ ruột, gan...) hoặc nếu chế biến tốt (nấu thật kỹ trong vài giờ) sẽ không còn độc tính nữa, ăn sẽ không sao. Mặc dù đã có lệnh cấm đánh bắt, tiêu thụ và sử dụng cá nóc nhưng các ca tử vong do ăn cá nóc vẫn tiếp tục xảy ra, đặc biệt là ở các cộng đồng ngư dân ven biển.

Đúng là thịt cá nóc có thể ăn được, nhưng phải là loài cá nóc hoàn toàn không chứa độc tố vì cá nóc bao gồm nhiều loài khác nhau, độc và không độc. Mặt khác, độc tố của cá nóc biến động khá phức tạp theo mùa vụ và theo cá thể.

Trong cùng một loài có thời điểm trong năm mang độc tính cao (ví dụ mùa mang trứng cá nóc sẽ trở nên độc hơn); và sẽ có những cá thể độc nhiều hoặc ít độc. Độc tố cá nóc cao nhất ở gan và trứng, nhưng toàn bộ cơ thể đều có chứa độc tố, do đó chỉ ăn thịt cá nóc vẫn có khả năng bị ngộ độc. Ngoài ra chưa có một công trình khoa học nào công bố về những giá trị dinh dưỡng đặc biệt của thịt cá nóc như những lời đồn đại, còn mức độ thơm ngon thì hoàn toàn tùy thuộc cảm nhận cá nhân.

Độc tố trong cá nóc có thành phần chủ yếu là tetrodotoxins, thuộc nhóm độc tố thần kinh cực kỳ nguy hiểm, tỉ lệ gây tử vong khá cao. Độc tố này là hợp chất có tính bền nhiệt, không bị phân hủy trong quá trình nấu chín. Và đặc biệt là hoàn toàn chưa có thuốc giải đặc hiệu cho các trường hợp ngộ độc cá nóc. Biện pháp chữa trị chỉ là súc rửa dạ dày hoặc dùng than hoạt tính (active charcoal) để thải loại bớt chất độc, hô hấp nhân tạo, truyền dịch nhằm tăng cường sức chống chịu của cơ thể...

Hiện ở VN chưa có thống kê hoàn chỉnh công bố về các loài cá nóc độc tại vùng biển nước ta, nên việc ăn cá nóc rất nguy hiểm cho sức khoẻ và tính mạng con người. Do đó trước mắt phải có những cảnh báo, khuyến cáo rộng rãi không những về mức độ nguy hiểm của ngộ độc từ cá nóc mà còn về nhận dạng các loài cá nóc độc nhằm giúp người dân tránh mua hoặc sử dụng nhầm cá nóc.

Mặt khác, về lâu dài cần những đầu tư thích đáng cho các nghiên cứu khoa học cặn kẽ và đầy đủ về độc tố cá nóc cũng như các đặc tính sinh học, sinh hóa học của chúng, tạo cơ sở khoa học cho việc quản lý, sử dụng hợp lý nguồn lợi thủy sản và bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, sức khỏe cộng đồng.

ĐÀO VIỆT HÀ (Viện Hải dương học Nha Trang)
Download