General Information

Content

Tóm tắt:

Cá nhám voi (Rhincodon typus Smith, 1828) là loài loài cá nổi lớn, phân bố ở hầu hết các đại dương trên thế giới. Ở vùng biển Việt Nam, ngư dân ghi nhận cá nhám voi xuất hiện trong quá trình hoạt động khai thác trên biển và thỉnh thoảng bắt gặp cá nhám voi dạt vào bờ. Thông tin về đặc điểm phân bố của cá nhám voi ở vùng biển Việt Nam cho đến nay chưa được nghiên cứu. Để có thông tin khái quát về sự xuất hiện của cá nhám voi ở vùng biển Việt Nam, Viện Nghiên cứu Hải sản thực hiện chuyến điều tra thu thập thông tin từ cộng đồng ngư dân khai thác hải sản tại các tỉnh từ Khánh Hoà đến Kiên Giang từ 03/8-13/8/2019, sử dụng biểu điều tra với bộ câu hỏi được thiết kế sẵn. Phạm vi điều tra là vùng biển phía Nam với ngư trường bắt gặp cá nhám voi được mã hoá dạng ô lưới 30^ox30^o trên bản đồ nền tỉ lệ 1:1.000.000. Tổng số 266 phiếu điều tra đã được thu thập phục vụ nghiên cứu. Kết quả điều tra cho thấy, cá nhám voi xuất hiện thường xuyên ở vùng biển phía Nam Việt Nam, với kích thước cá thể chủ yếu từ 5-10m. Khu vực bắt gặp nhiều nhất là vùng biển lân cận các đảo Phú Quý, Côn Sơn, Trường Sa, Nam Du và Thổ Chu. Cá nhám voi thường xuất hiện trong khoảng từ tháng 2 đến tháng 8 hàng năm. Trong đó, tháng 2-4 bắt gặp nhiều ở khu vực Côn Sơn và Thổ Chu, tháng 5-6 bắt gặp nhiều ở khu vực Phú Quý và Côn Sơn, tháng 7-8 bắt gặp rải rác ở vùng biển xa bờ Đông Nam Bộ. Cá nhám voi thường xuất hiện khi trời nắng, thời tiết mát mẻ, dòng chảy yếu, sóng gió nhẹ và có sự xuất hiện của các đàn cá nổi nhỏ.

Từ khoá: cá nhám voi, điều tra, cộng đồng ngư dân, phỏng vấn

Abstract:

The whale shark (Rhincodon typus Smith, 1828) is the world’s largest fish species, distributed globally, occurring in most tropical to warm temperature waters. In Vietnam, the occurrence of the whale shark has been noted by fishermen when fishing at sea and sometimes encountered dead fish inshore. Presently, the distribution and appearance of the whale shark in the sea of Vietnam have not been studied yet. With the aim to get an overview of the whale shark distribution in Vietnamese waters, Research Institute for Marine Fisheries conducted a fisheries community knowledge survey from Khanh Hoa to Kien Giang province to gather information on the appearance of the whale shark. The fishing grounds encountered the whale shark have been coded by a grid of 30x30 nautical miles on the map scale 1:1.000.000. There are 266 interviews conducted from fisherman using a fixed questionary. The survey results indicated that the whale shark was frequently occurrence in the southern waters of Vietnam with fish size from 5-10 m total length. The high encountered grounds were around the islands as Phu Quy, Con Son, Truong Sa, Nam Du and Tho Chu. The whale shark was seasonally appearance, often seen from February to August annually. The high-frequency occurrence was around Con Son and Tho Chu Island from February to April, around Phu Quy and Con Son Island in May and June and scattered appearance offshore the southern waters during July and August. The whale shark often occurs when sunny, cool weather, calm sea and having schools of small pelagic fish at the site.

Keywords: whale shark, survey, fisheries community, interview.