Trong những năm gần đây, Viện Nghiên cứu Hải sản (RIMF, trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) đã thực hiện nghiên cứu về khôi phục nguồn giống rong biển Kappaphycus alvarezii thông qua công nghệ nuôi cấy mô. Những cây giống chất lượng cao được chọn lọc và đánh giá qua các đặc điểm hình thái, tốc độ phát triển và khả năng tích lũy hàm lượng, chất lượng carrageenan cao để làm vật liệu nghiên cứu.

Mô hình trồng rong nuôi mô chất lượng cao tại vùng ven biển Cà Ná, tỉnh Ninh Thuận. Ảnh: Đinh Mười.

Năm 2021, được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn giao nhiệm vụ thực hiện dự án “Nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất giống và công nghệ nuôi trồng rong biển nhằm đạt năng suất và chất lượng cao về carrageenan tại khu vực miền Trung”, Tiến sĩ Lê Thanh Tùng và các cộng sự đã chủ động hoàn thiện công nghệ và phát triển các kỹ thuật nhân giống nhanh nguồn giống phục vụ nuôi trồng tập trung Kappaphycus alvarezii.

Từ nguồn nguyên liệu đã chọn lọc, các nhà khoa học đã nghiên cứu mẫu, tạo ra mô sẹo dạng sợi rồi cho chúng hình thành cây non thông qua quá trình tạo phôi. Cây non trải qua quá trình ươm và thích nghi lại với môi trường tự nhiên. Sau đó, chúng có thể được sử dụng như nguồn giống chất lượng cao phục vụ cho nuôi trồng tập trung và sản xuất rong biển thương phẩm. Bằng cách này, nguồn giống rong biển trong nước được tái sinh và phục tráng về chất lượng giống ban đầu.

Người dân di chuyển giống rong sụn nuôi cấy mô ra khỏi khu vực Cà Ná để tránh nắng nóng. Ảnh: Đinh Mười.

Tại Ca Na, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận, cây giống rong biển đã được ươm từ đầu mùa vào tháng 10 năm 2023 đến tháng 4 năm 2024. Diện tích trồng và sản lượng cây giống rong biển từ nguồn giống nuôi cấy mô đang ngày càng tăng, và nhu cầu đưa chúng ra khu vực ven biển để nuôi trồng thương mại là rất lớn.

Thạc sĩ Trần Mai Đức, thành viên nhóm thực hiện dự án từ Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ Nha Trang - một đơn vị phối hợp thực hiện, cho biết rằng các giống rong từ nuôi cấy mô có chất lượng cao, khả năng phát triển tốt và thường có khả năng kháng bệnh vượt trội so với nguồn giống tự nhiên chưa qua chọn lọc.

Giai đoạn ươm và nhân giống phải được tiến hành ở những khu vực ít gió và không có cá ăn rong để giảm thiểu tổn thất giống. Do đó, các thành viên nghiên cứu quyết định bảo tồn và phát triển nguồn giống ở vùng đầm muối xã Cà Ná, huyện Thuận Nam, Ninh Thuận. Hiện nay, trên 2 tấn giống rong biển đã phát triển tốt trong khu vực bảo vệ với diện tích hơn 1.000 m², được trang bị hệ thống dây treo phao nổi.

Người dân vui mừng khi thấy rong biển phát triển tốt, đạt năng suất và chất lượng cao. Ảnh: Đinh Mười.

Tuy nhiên, việc giữ cây giống rong biển non trong khu vực đầm muối không còn phù hợp do điều kiện thời tiết trong thời gian gần đây. Khi nhiệt độ tăng, rong biển có thể chuyển sang màu vàng, trở nên yếu và dễ bị thoái hóa, gây suy giảm số lượng. Vì vậy, toàn bộ giống rong đã được chuyển đến khu vực ven biển Sơn Hải, Ninh Thuận, vì điều kiện khí hậu và thời tiết ở đây được cho là phù hợp hơn để phát triển mô hình nuôi trồng tập trung cây giống rong biển chất lượng cao. Nông dân địa phương thường trồng cây giống từ tháng 4 đến tháng 9 hàng năm.

Sau hai tuần theo dõi, rong biển Kappaphycus alvarezii được nuôi cấy mô cho mô hình nuôi trồng tập trung tại khu vực Sơn Hải đã phát triển nhanh trở lại, với mức độ thích nghi và tương thích tốt với vùng sinh thái này. Nguồn giống từ mô hình này được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển mạnh và được chuyển giao cho các hộ gia đình khi giống đạt khối lượng tương đối lớn, nhằm cung cấp nguồn giống chất lượng cao phục vụ sản xuất.

Các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu Hải sản (RIMF) nuôi cấy mô rong biển Kappaphycus alvarezii. Ảnh: Đinh Mười.

Tại miền Bắc, Viện Nghiên cứu Hải sản cũng thử nghiệm trồng cây giống rong biển non tại khu vực nuôi trồng thủy sản tại đảo Phất Cờ, xã Hạ Long, huyện Vân Đồn. Kết quả cho thấy cây giống ở đây có tốc độ phát triển khá ổn định, hoàn toàn đáp ứng yêu cầu về hàm lượng và chất lượng nguyên liệu cho sản xuất Kappaphycus alvarezii. Tuy nhiên, các mẫu cây giống trồng tại Vân Đồn vẫn chưa đạt được kết quả tốt như các mô hình trồng tại Nha Trang và Ninh Thuận.

Nguồn: nongnghiep.vn