Để quản lý hiệu quả nghề cá biển theo tiếp cận hệ sinh thái, Viện nghiên cứu Hải sản thực hiện đề tài “Nghiên cứu quản lý nghề cá biển dựa trên tiếp cận hệ sinh thái”. Đây là đề tài độc lập cấp nhà nước, với mục tiêu chính là “xây dựng được cơ sở khoa học và thực tiễn phục vụ quản lý nghề cá dựa vào hệ sinh thái; đề xuất các giải pháp quản lý nghề cá bền vững ở biển Việt Nam”. Một trong những mục tiêu cụ thể mà đề tài cần đạt là “xây dựng được sơ đồ phân loại vùng biển theo chức năng sinh thái phục vụ quản lý nghề cá” nhằm phân loại các vùng sinh thái lớn thành các đơn vị sinh thái nhỏ hơn. Từ nguồn số liệu điều tra nguồn lợi hải sản do Viện nghiên cứu Hải sản điều tra, thu thập trong giai đoạn 2000-2016, nhóm nghiên cứu đã tiến hành đồng bộ, chuẩn hoá và phân tích xác định các phân vùng không gian, các đơn vị sinh thái phù hợp phục vụ quản lý nghề cá. Các chỉ số đa dạng sinh học (H’, Hmax, S, E) và nguồn lợi hải sản (thành phần sản lượng, mật độ phân bố nguồn lợi, mật độ phân bố nguồn giống) được sử dụng trong nghiên cứu, phân tích. Phương pháp phân tích nhóm (Cluster Analysis), phân tích thành phần chính (Principle Components Analysis) và phân tích không gian (Spatial Analysis) được sử dụng để xác định phạm vi các phân vùng sinh thái từ 5 vùng sinh thái lớn.

Kết quả nghiên cứu đã xác định được 15 phân vùng (15 đơn vị sinh thái) từ 5 vùng sinh thái lớn dựa trên đặc điểm đa dạng sinh học và nguồn lợi hải ản. Sơ đồ phân vùng sinh thái biển Việt Nam được trình bày ở Hình 1. Vùng biển vịnh Bắc Bộ được phân vùng thành 4 đơn vị sinh thái (I – IV), vùng biển Trung Bộ gồm 2 đơn vị sinh thái (V, VI), vùng biển Đông Nam Bộ gồm 4 đơn vị sinh thái (VII, VIII, XII, XIII), vùng biển Tây Nam Bộ gồm 2 đơn vị sinh thái (XIV, XV) và vùng biển xa bờ gồm 3 đơn vị sinh thái (IX, X, XI).

Kết quả nghiên cứu này là cơ sở để áp dụng các mô hình đánh giá nguồn lợi, sản lượng và cường lực khai thác làm căn cứ để áp dụng tiếp cận hệ sinh thái trong quản lý nghề cá biển trong điều kiện Việt Nam.

Hình 1. Sơ đồ phân vùng sinh thái ở biển Việt Nam từ kết quả phân tích đặc điểm đa dạng sinh học và nguồn lợi hải sản

Vũ Việt Hà.