Có điều gì đó khác thường đang xảy ra ở đầu nguồn sông Potomac, gần thủ đô Washington, Mỹ. Các nhà khoa học đã khám phá ra vài chàng cá vược đang trở dạ - một chức năng hoàn toàn của con cái.

Tháng 6/2002, trước hiện tượng cá chết trên nhánh phía nam của sông Potomac, cơ quan tài nguyên thiên nhiên Tây Virginia đã yêu cầu các nhà khoa học của Hội khảo sát địa chất Mỹ kiểm tra tình trạng sức khỏe của chúng trong lưu vực gần thị trấn Moorefield, cách thủ đô Washington khoảng 3 giờ đi xe.

Dựa trên những mẫu cá bị thương tổn đầy mình mà những người đi câu bắt được, nhóm khoa học xác định một số vết thương là do chúng tiếp xúc với vi khuẩn và những chất ô nhiễm khác.

sông Potomac

Trong năm tiếp theo, nhóm nghiên cứu thực hiện những đánh giá toàn diện hơn, trên một số lượng cá lớn, lần này là để tìm kiếm những thương tổn bên trong. Họ đã khám phá ra tình trạng chuyển giới tính, trong đó có cá thể chứa cả tinh hoàn lẫn buồng trứng. Khoảng 42% số cá vược đực có biểu hiện lưỡng tính. Còn trong đợt lấy mẫu lần hai vào mùa xuân năm nay, tỷ lệ dị dạng này còn cao hơn: 79% có những bất thường ở cơ quan sinh sản.

Phát hiện này đã làm các nhà khoa học lúng túng. Họ suy đoán nguyên nhân là do một nhóm các chất ô nhiễm mới xuất hiện ít được biết đến. Các chất này bao gồm những hoóc môn tự nhiên do người và gia súc bài tiết ra, cũng như các chất tổng hợp giả hoóc môn. Nhóm chất ô nhiễm này dường như đã làm xáo trộn hệ thống nội tiết của cá, lừa những con đực sản xuất ra các tế bào của giống cái.

Cùng lúc, David O. Norris, giáo sư khoa sinh lý hệ thống, Đại học Colorado, người đã nghiên cứu về nội tiết môi trường trong 35 năm, cũng đang dẫn đầu một dự án nghiên cứu nhằm tìm kiếm các hoóc môn ô nhiễm trên ba con sông trong khu vực Denver.

"Chúng tôi tìm hiểu những con cá sống ở quãng trên và dưới vị trí đặt ống xả của các nhà máy xử lý nước thải. Trong cả 3 trường hợp, chúng tôi đều nhận thấy khả năng sinh sản bất thường ở nhóm cá sống bên dưới khúc sông nơi nước thải xả ra".

Norris giờ đây đang tập trung vào nhóm cá mút đá trắng, một loài cá chưa từng có biểu hiện lưỡng tính trong điều kiện bình thường. "Ấn tượng của chúng tôi là những con cá đực đang dần bị nữ tính hóa, do sự xuất hiện những hóa chất trong nước, mà hầu hết đều có gốc estrogen. Một số hóa chất này là các sản phẩm estrogene có trong nước tiểu tự nhiên của người, số khác là từ những loại thuốc tránh thai".

Norris cũng tìm được một lượng lớn các hóa chất alkylphenols - hóa chất thường đi kèm với chất tẩy rửa gia dụng và các sản phẩm dưỡng thể.

"Chúng cùng loại với các hóa chất đã được tìm thấy trên những con cá sống ở Anh và châu Âu. Khác biệt chính ở đây là một bên xuất xứ từ nước thải sinh hoạt, một bên là từ nước thải công nghiệp", ông nói. Norris cũng nhấn mạnh: "Đây là một trong những quan sát đầu tiên ở Mỹ cho thấy nước thải sinh hoạt có liên quan tới hiện tượng rối loạn giới tính này".

Về tình trạng trên nhánh phía nam của sông Potomac, Norris, giống như nhóm khoa học của Hội khảo sát địa chất Mỹ, không chắc chắn về nguồn gây ô nhiễm. "Rất khó nói rằng đâu có thể là nguyên nhân cụ thể. Nhưng tôi cho rằng hệ quả đã rất rõ ràng, rằng chúng đang bị nữ tính hóa".

Các nhà nghiên cứu cho biết, mục tiêu nghiên cứu tiếp theo sẽ là phân tích chất lượng nước.

theo Nationalgeographic.com, Aquabirdvn